در ادامه مطالب مقاله ی قبل که توضیحات مقدماتی ای درباره ی بریزکاری یا لحیم کاری سخت داده شد، در این مطلب سعی بر آن است که اطلاعات تکمیلی در این زمینه در اختیار شما قرار گیرد.
برای آشنایی با لحیم کاری سخت و خواندن مقاله اول به ادامه مطلب مراجعه فرمایید.
آماده سازی سطح برای لحیم کاری سخت چگونه انجام می شود؟
افرادی که به کار لحیم کاری مسلط هستند به خوبی می‌دانند که قبل از شروع و انجام کار باید سطح را برای انجام فرآیند آماده کنند. آماده بودن سطح لحیم از موارد و نکات مهمی است که شما باید حتما آن را به خاطر داشته باشید.
فرقی ندارد کدام روش را انتخاب می‌کنید. بریزکاری یا لحیم کاری نرم هر دو به یک سطح آماده نیاز دارند. چرا که در غیر اینصورت اتصال به درستی و در محل مناسبی انجام نمی‌گیرد. سطحی که شما برای لحیم کاری سخت از آن استفاده می‌کنید باید کاملا صاف و یکنواخت باشد. این سطوح را کاملا تمیز کنید تا عاری از هرگونه مواد اضافی باشد.
برخی از مواد زائدی که موجب خراب شدن کار لحیم می‌شوند عبارتند از: روغن، گریس و آلاینده‌های اکسیدی. پیش از شروع کار حتما سطح را از این مواد پاک کنید. علاوه بر موارد گفته شده، سطح و همچنین لبه‌های آن نباید زاویه یا تیزی داشته باشد. زیرا این امکان وجود دارد که لبه ناهمگون و تیز در عملکرد لحیم کاری اختلال ایجاد کند.
زمانی که تمامی موارد بالا را اجرا کردید و سطح کار کاملا یکنواخت و پاک شد، حالا باید به سرعت و بلافاصله بریزکاری را شروع کنید. اگر بین تمیزکاری و شروع انجام کار فاصله بیندازید امکان کثیفی مجدد وجود دارد. فراموش نکنید پس از تمیز شدن، سطوح پاک شده در معرض اکسیداسیون زیادی قرار دارند به همین منظور نمی‌توان عملیات لحیم کاری به خوبی انجام دهید.
جوشکاری لحیم‌کاری سخت
به طور کلی بریزکاری نوع و روشی از جوشکاری محسوب می‌شود. زیرا همانطور که در بالا مطالعه کردید در طی این فرآیند دو فلز همجنس یا غیر همجنس به یکدیگر متصل می‌شوند.
فلزاتی که به شکل‌های مختلفی در آمده‌اند و شاید روی هم قرار گرفته‌اند، آلیاژ لحیم می‌تواند براساس خاصیت موئینگی به داخل درز آنها نیز نفوذ و اتصال محکم و بدون اختلال ایجاد کند. اگر لحیم کاری بدین شیوه صورت بگیرد و زاویه‌های پخ U، V و X شکل باشد و سپس این پخی‌ها پر شوند به آن جوشکاری لحیم کاری سخت یا جوش لحیم می‌گویند.
نحوه عملکرد لحیم کاری سخت و نکاتی که باید هنگام فرایند در نظر گرفت
همانطور که در طول این مطلب مطالعه کردید، در فرآیند بریزکاری به هیچ عنوان فلز پایه نباید ذوب شود. به همین منظور از یک ماده پرکننده در طی فرآیند استفاده می‌شود که با ذوب شدن آن فرآیند لحیم کاری سخت شکل بگیرد.
روشی که به وسیله آن بریزکاری صورت می‌گیرد، روش موئینگی نام دارد. در واقع در این روش اتصال و پر شدن فاصله بین فلزها برقرار خواهد شد. شاید برایتان سوال باشد که روش موئینگی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم روش موئینگی با توجه به خاصیت چسبندگی سطح اتفاق می‌افتد.
در حقیقت در این روش قدرت جذب اتم‌های فلزهای پایه توسط اتم‌های فلز پرکننده، قویتر از قدرت جذب میان اتم‌های فلزات است. در واقع اگر بخواهیم توضیحات بیشتری در اختیارتان بگذاریم باید بگوییم در چسبندگی در این روش موجب شده تا فلز پرکننده به داخل سطوح مماس کشیده شود و فاصله بین هر فلزی با فلز دیگر کاملا پر شود.
در بریزکاری ابتدا فلز پرکننده با رسیدن به دمای مناسب ذوب خواهد شد. در حقیقت پس از ذوب شدن بین سطوح مماس حرکت می‌کند و میان آن را پوشش می‌دهد. پس از نفوذ بین دو سطوح مایع پرکننده مجدد سرد و به جامد تبدیل خواهد شد. اتصال به این روش بسیار محکم و قوی بوده و به هیچ عنوان جدا یا شکسته نخواهد شد.
انواع فیلرها یا پر کننده‌های مورد استفاده در بریزکاری
- آلومینیوم سیلیکون
- فلز مس
- مس – نقره
- مس – روی
- مس – قلع
- طلا – نقره
- آلیاژ نیکل
- نقره
استفاده از فلاکس در لحیم کاری چه اهمیتی دارد؟
فلاکس یک ماده شیمیایی است که روی سطوح لحیم کاری و آلیاژهای آن به کار گرفته می‌شود. این ماده در دمای بین 50 الی 100 درجه سانتیگراد یعنی پایین‌تر از دمای ذوب می‌شود. به همین منظور اهمیت بسیار زیادی در بریزکاری دارد که این مزیت‌ها عبارتند از:
- فلاکس موجب حل شدن اکسیدها در خود شده و سطح قبل از انجام فرآیند لحیم آماده و تمیز می‌شود.
- به وسیله این ماده کشش سطحی در مذاب آلیاژها کم می‌شود و خاصیت ترکنندگی بالا می‌رود.
- فلاکس‌ها در حین عملیات لحیم کاری، از اکسید شدن سطح جلوگیری می‌کنند که این بسیار حائز اهمیت است.
- در برخی مواد فلاکس موجب کاهش سرعت سرد شدن اتصال می‌شود و روند کاری را تسهیل می‌بخشد.
تفاوت لحیم کاری سخت با جوشکاری چیست؟
تفاوت‌های زیادی بین لحیم کاری سخت و همچنین جوشکاری وجود دارد که برخی از آنها به اختصار عبارتند از:
- در لحیم کاری سطوح اتصال ذوب نمی‌شوند و تنها با ماده پرکننده پوشیده می‌شوند.
- بریزکاری به روش موئینگی انجام می‌شود، این در حالیست که جوشکاری به وسیله انجماد ماده فیلر در بین سطوح تماس موضعی اتصال که فقط ذوب شده صورت می‌گیرد. به همین منظور است که در لحیم سطح صاف خواهد ماند اما در جوشکاری موج را در سطح جوش دیده مشاهده خواهید کرد.
- در جوشکاری بین فلز جوش و عناصر نفوذ صورت می‌گیرد اما در لحیم کاری سخت نفوذی وجود ندارد و تنها چسبندگی با فلز مبنای کار است.
تکنیک‌های گرمایش موضعی
به طور کلی ما دو تکنیک گرمایشی موضعی داریم که به شرح زیر است.
· لحیم کاری مشعل (تورچ بریزینگ)
در این روش لحیم کاری به وسیله یک مشعل یا تورچ انجام می‌شود و سوخت آن از نوع استیلن، هیدروژن یا پروپان است که با اکسیژن موجود ترکیب می‌شود.
در واقع ماده پرکننده توسط مشعل ذوب شده و دو قطعه مورد نظر را بهم متصل می‌کند.
· لحیم کاری القایی
این روش با بهره از کویلی انجام می‌شود. گرما را با استفاده از جریان الکترونیکی متناوب سریع ایجاد و به فلز می‌فرستند.
در پایان
ما در این مطلب سعی بر آن داشتیم که شما را با لحیم کاری سخت بیشتر آشنا کنیم. در صنایع مختلف این روش اتصال کاربردهای بسیار زیادی دارد که کسب و کارها می‌توانند در فرآیند تولید از آن بهره بگیرند و به طرز عجیبی در هزینه‌هایشان صرفه‌جویی کنند.
