
از آنجایی که لحیمکاری یک روش ساده برای ایجاد اتصال میباشد، قطعاتی که باید لحیم کاری شوند در ابتدا بایستی به هم نزدیک شده و در طی فرآیند لحیمکاری بدون حرکت باقی بمانند. سپس این مناطق به اندازه کافی حرارت داده میشوند تا به وسیله مذاب لحیم پوشانده شوند. در مرحله آخر با کاهش دما و سرد شدن قطعه، فلز لحیم منجمد شده و فرآیند اتصال تکمیل میشود. برای انجام فرآیند لحیمکاری با کیفیت نیاز به کنترل چند فاکتور زیر میباشد:
- فلاکس (Flux)
- حرارت (Heat)
- ترکنندگی (Wetting)
- تمیز کاری (Cleaning)
- لحیم پذیری (Solderability)
1- فلاکس:
فلاکس ترکیبی است که برای تمیز کردن محل لحیمکاری استفاده میشود. به طوری که با تمیز شدن این سطوح از لایههای اکسیدی ایجاد شده در اثر تماس با اتمسفر و سایر آلودگیهای سطحی، ترکنندگی مذاب و عملیات لحیمکاری بهتر انجام گرفته و همچنین از اکسید شدن مجدد سطوح جلوگیری مینماید. از جمله وظابف دیگر فلاکس، کم کردن کشش سطحی روی محلهای تماس میباشد تا از این طریق سیالیت مذاب افزایش یافته و ترکنندگی بهتر صورت گیرد.
2- حرارت:
اعمال حرارت از جمله عوامل لازم در انواع فرآیندهای لحیم کاری میباشد. در فرآیند لحیمکاری نقطه ذوب آلیاژ بسته به نوع فلز لحیم به کار رفته معمولاً در محدوده 180 تا 220 درجه سانتیگراد میباشد و بنابراین برای دست یافتن به اتصال لحیم، در واقع لحیم را باید به محدوده دمای بالای این درجه حرارت رساند.
3- ترکنندگی:
ترشوندگی در پروسه لحیم کاری عبارت است از تماس مستقیم بین محل لحیم کاری و مذاب لحیم، که لازمه این تماس، تمیز بودن محل لحیم کاری و عاری بودن این مناطق از هرگونه آلودگی سطحی و لایههای اکسید میباشد. همانطور که در شکل نشان داده شده است، در محل ترشوندگی، یک پیوند بین فلزی ایجاد میشود که به راحتی قابل جدا شدن نیست چرا که این پیوند در اثر حل شدن اتمهای لحیم و اتمهای روی سطح در یکدیگر در حین ذوب آلیاژ لحیم ایجاد میشود.
از طرفی اگر سطح فلز تمیز نباشد، مثل حالتی که سطح فلز اکسید شده باشد، اتمهای فلزی در سطح حضور ندارند و ترکنندگی روی نمیدهد. درست مثل حالتی که قطره آب روی یک سطح چرب قرار گیرد.
4- تمیزکاری
در فرآیند لحیمکاری دو مرحله تمیزکاری وجود دارد. یکی قبل از عملیات لحیمکاری که سطوح مورد نظر باید کاملا تمیز شوند تا ترکنندگی حاصل شود که به این مرحله تمیزکاری قبل از مونتاژ گفته میشود. گاهی اوقات بعد از عملیات لحیم کاری، مقداری باقیمانده فلاکس روی سطح لحیم باقی میماند که این باقیمانده به علت فعال بودن از نظر شیمیایی، خطر خوردگی را به وجود میآورد و بهتر است از روی سطح لحیم تمیز شود. به این مرحله تمیزکاری، تمیز کاری بعد از مونتاژ گفته میشود.
5- لحیم پذیری
لحیم پذیری آلیاژ مورد نظر از دیگر پارامترهای تاثیرگذار بر کیفیت لحیم تهیه شده میباشد. باید توجه داشت که لحیمکاری تنها برای اتصال فلزات مشخصی کارایی مناسب دارد و با تغییر فلز زمینه کیفیت لحیم تهیه شده نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. حتی در رابطه با فلزات با لحیمپذیری مناسب، مستعد بودن به اکسیداسیون سطحی نظیر اکسیداسیون سطحی معبرهای مسی در صنایع الکترونیکی کاهش قابلیت لحیم پذیری را به دنبال خواهد داشت.
بنابراین همانطور که در این مقاله مختصراً مورد اشاره قرار گرفت، عواملی متنوعی بر کیفیت لحیمکاری قطعات فلزی تاثیر داشته که در طی فرآیند لحیمکاری بایستی به دقت مورد توجه قرار گیرند. لذا برای دستیابی به اتصال لحیم با خواص مطلوب، علاوه بر تهیه مواد لحیم استاندارد و با کیفیت، کنترل سایر عوامل موثر بر فرآیند لحیمکاری نیز اکیداً توصیه میشود.